| İnternet Exporler 8 ile gezin |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| |
Ergenlik Dönemindeki Kızlar`ın Bilmesi Gerekenler |
|
| |
Ergenlik Dönemindeki Kızlar`ın Bilmesi Gerekenler
Ergenlik kizlarin yasami açisindan vücutlarinin küçük bir kiz çocugundan kadin olmaya dogru degistigi zamandir. Bunun yaninda ergenlik dönemi sonunda vücudunuz bebek yapabilecek özelliklere sahip olur. Ergenlige giris için kesin bir zaman yoksa da genel olarak kizlar 9-13 yas arasinda ve erkeklerden daha erken ergenlige girerler. Bu nedenle yasamin bu döneminde kizlar -erkekler kendilerini yakalayincaya kadar- birkaç yil erkeklerden daha uzun ve daha olgundurlar.
Gögüsler
Kizlarin çogunda ergenlik gögüslerin büyümesi ile baslar. Gögüslerinizin büyüdügünü meme uçlarinin birisinin veya her ikisinin üzerinde küçük ve hassas bir kabariklik meydana gelmesi ile fark edersiniz. Bu kabariklik birkaç yil içinde giderek büyüyecektir. Baslangiçta bir gögüs digerinden daha büyük olabilir ve bu durum bazen gögüsler son seklini alincaya kadar sürebilir. Gögüsler gelismeye baslayinca sütyen takma ihtiyaci duyarsiniz. Bazi kizlar sütyeni ilk kez giydiklerinde heyecanlanirlar, çünkü bu kadin olmaya dogru ilk adimdir! Bununla birlikte bazi kizlar (özellikle arkadaslari arasinda ilk kendileri sütyen taktiginda) utanabilir. Sizin ilk sütyen giymeniz toplum içinde büyümüs muamelesi görmenize neden olacak ve onlar açisindan bu durum utanma konusu degil sizin büyümenizden dolayi gurur konusu olacaktir.
Saçlar
Ergenlikle birlikte genital bölgede (bacaklarinizin arasinda) yumusak killar görünmeye baslayacaktir. Bu killar daha sonra sik ve kivrimli hale gelecektir. Genital bölgedeki killanma ile birlikte kol altlarinda ve bacaklarin üzerinde de killar görünecektir. Bir çok kadin bu killari temizlemektedir. Bu islemin tibbi bir nedeni yoktur-tamamen kisisel seçim konusudur. Tras etmeye karar verirseniz bol miktarda sabun, su ile kadinlar için yapilmis temiz bir jilet kullanmalisin. En iyisi kendinize ait bir jilet veya elektrikli tras makinasinin olmasidir. Bu araçlari asla arkadaslariniz veya ailenizden birisiyle paylasmayiniz.
Vücut sekli
Zamanla kalçalariniz genisleyecek, beliniz ise daralacaktir. Vücudunuz karin, kalça ve bacaklarinizda yag depolamaya baslayacaktir. Bu gelisme normaldir, çünkü böylece kadin vücuduna özgü çizgiler meydana gelmektedir.
Vücut ölçüleri
Kollariniz, bacaklariniz, elleriniz ve ayaklariniz vücudunuzun geri kalan kisimlarina göre daha hizli büyüyecektir. Vücudunuzun geri kalan kisimlari kol ve bacaklarinizdaki büyümeyi yakalayincaya kadar kendinizi biraz biçimsiz (hantal) hissedebilirsiniz.
Deri
Deri ergenlikle birlikte daha yagli hale gelir ve daha çok terlediginizi fark edersiniz, çünkü ter bezleri de büyümeye baslamistir. Derinizi her gün temizlemeniz gereklidir. Bunun yaninda koku ve ter islakligini önlemek için deodarant veya ter etkisini azaltan spreyler kullanabilirsiniz. Derinizi temiz tutma çabalarina ragmen yine de yüzünüzde sivilceler olacaktir. Bu sivilceler akne olarak isimlendirilir ve ergenlik dönemindeki hormonlarin yükselmesine bagli oldugundan normal kabul edilir. Bütün ergenlerde su veya bu zamanda akne olacaktir. Akneleriniz çok siddetli ise bir doktora danismanizda yarar olabilir.
Menstürasyon
Kizlarin çogunda 9-16 yas arasinda menstürasyon (adet kanmasi) periyodu baslar. Ergenlik döneminde yumurtaliklarda(overler) disi döllenme hücreleri (ovum) olgunlasir bu hücreler cinsel birlesme ile kadin iç genital organlarina ulasan erkek döllenme hücresi (sperm) ile karsilasirsa hamile kalinir ve bebek meydana gelir. Bu sirada bebege hazirlik olarak rahim (uterus) iç yüzeyinde kan hücrelerini de içeren kalin bir tabaka olusur. Eger ovum sperm ile karsilasmazsa uterustaki hazirlik gereksiz hale gelir ve bu doku adet kanamasi olarak vaginadan dökülür. Menstürasyon Periyodu her ay benzer kanamanin olmasi ile karakterizedir. Bir kiz çoçugunda menstürasyonun baslamasi artik hamile de kalabilecegi anlamina gelir.
Menstürasyon periyodu sirasinda çamasirlarinizin kirlenmemesi için temizlik pedi veya tampon kullanmaniz gereklidir. Bazilari ped, bazilari ise tampon tercih ederler. Tampon ilk kez kullanilirken gevsemeli ve tampon yavasca vaginaya itilmelidir. Günümüzde kizlarin çogu mini pedleri tercih etmektedir. Menstürasyon periyodu genellikle 3-7 gün sürmekte ve daha sonra 1-2 gün renksiz bir kanama devam edebilmektedir. Bu normaldir. Periyod disinda kanama baslarsa çocuk hekimine basvurmaniz gereklidir.
Normal menstürasyon periyodu sirasinda yüzmek, ata binmek, veya jimnastik yapmak gibi normal aktivitelerinizden vazgeçmenize gerek yoktur. Tam tersine örnegin egzersiz kramplarin ve menstürasyona bagli diger rahatsizliklarinizin azalmasina yardim edebilir.
Menstürasyonun baslangiç döneminde bir çok genç kiz daha sonraki kanamalarinin tam zamaninda olacagini düsünürler, fakat nadiren böyle olur. Ilk yil (belki daha uzun süre) içinde menstürasyon siklusu takvime uymaz, bazen 3 hafta gibi kisa süre içinde bazen ise 6 hafta gibi uzun bir sürede kanama olabilir. Bir süre sonra siklus düzene girecektir ve kizlarin çogunda her 3-5 haftada bir menstüral kanama olacaktir. Siklus düzenli hale geldikten sonra da hastalik, stres altinda kalmak, agir egzersiz, yetersiz beslenme veya bir seylere çok sinirlenmek gibi durumlarda menstürasyon aksayabilir. Dogal olarak bütün bu nedenlerin yaninda menstürasyon gecikmelerinde hamile kalinmis olabilecegi akla gelmelidir.
Bazi çocuklarin menstürasyon kanamalari digerlerinden daha agir olabilir. Fakat üzülmeyin, sagliginizi etkileyecek kadar kanama olmaz. Vücudunuzda 5 litre kan vardir ve menstürasyon sirasinda ancak 50-100 ml kan kaybedersiniz. Bununla birlikte gerçekten agir bir kanamaniz olabilir ( günde 6-8 ped degistirmeniz gerekebilir), bu durumda çocuk hekiminizle görüsmenizde yarar vardir.
Menstürasyon periyodu sirasinda, öncesinde veya sonrasinda asagidaki yakinmalar görülebilir:
Kramplar
Karinda gaz birikmesi
Gögüslerinizde hassasiyet veya siskinlik
Bas agrisi
Kendini kötü hissetme ve huzursuzluk gibi ani duygusal degisiklikler
Depresyon
Yukaridaki bulgular siddetli oldugunda çocuk hekiminizle görüsmeniz gereklidir. Çok kez kramplar ve diger yakinmalariniz hafif olur ve onlari kontrol etmek kolaydir. Çocuk hekiminiz kendinizi daha iyi hissetmeniz için size bazi ilaçlar ve egzersiz tavsiye edecektir. Asagidaki bulgulardan birisi oldugunda ise mutlaka çocuk hekiminize basvurmaniz gereklidir.
Menstürasyon periyodunuzda hastalik gibi bilinen bir neden olmaksizin ani degisiklik olmasi
7-10 günden fazla süren çok agir kanama olmasi
Periyodlar arasinda kanama olmasi
Menstürasyon baslangicindan sonraki dönemde iki günden fazla süren siddetli karin agrisi olmasi
Hamile kaldiginiz düsüncesi
Menstürasyon siklusunuzla ilgili herhangi bir seyin yanlis gittigini düsünüyorsaniz
Çocuk hekiminiz ilk degerlendirmeyi yapacak ve gerekiyorsa infeksiyon veya baska sorunlar için bir kadin-dogum uzmanina girmenizi önerecektir.
Hazirlayan:Prof. Dr. Sükrü Hatun, Kocaeli Tip Fakültesi Çocuk Sagligi ve Hastaliklari Anabilim Dali Endokrinoloji ve Diyabet Bilim Dali
Kaynak:saglik.tr.net
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
